05/08/2008

Macbeth na Moncloa

A crise económica, si; pero non só a crise económica. O Goberno do Estado e o seu partido enfróntanse tamén a unha crise de credibilidade e a estratexia, que inauguraron tras as eleccións do 9-M, rende resultados negativos que tamén explican o empate técnico entre o PSOE e o Partido Popular que rexistra ameazantemente a última enquisa do CIS.

Non é unha lei de bronce infalíbel pero os cidadáns adoitan a xulgar os gobernos polo que estes lle poñen no prato. E o gabinete de Rodríguez Zapatero non poderá superar doadamente esa avaliación por parte duns cidadáns educados (economicamente) para seguirlle a pista ao euribor, ás taxas do paro e ao ipc como indicadores supremos de bonanza económica.

O verán anuncia un outono quente e un inverno económico de longa duración. A crise económica, antes negada, ocupa agora o centro da axenda de preocupación cidadáns e neste punto mesmo coinciden a axenda mediática e a da clase política.
O cambio de ciclo económico chama tamén por unha radical mudanza dalgunhas das políticas animadas polo PSOE tras o 9-M, aínda que no horizonte non hai propósito de emenda ningún.

Fin do talante, recuperación do background do felipismo

ZP 1.0 deseñouse combinando ingredientes pouco usados na botica política do felipismo: unha abondosa camada de sensibilidade pluralista, mesturada con diálogo como cemento das políticas de alianzas; reforzábase a credibilidade con doses de autocrítica para facer máis atractivos os compromisos e os seus resultados limitados; e patrocinouse unha axenda atenta aos valores e ás preocupación sociais emerxentes. Etiquetouse todo coa marca de Talante e o seu principio activo era, simplemente, non facer o mesmo que o Partido Popular.

ZP 2.0 ármase agora con outro tipo de compoñentes, unha boa parte deles testados, con desigual fortuna, durante a era felipista. A planta do partido é a planta do Estado. O Estado é unitario e o goberno é a súa expresión, o PSOE debe ser un actor político unitario supeditado ao presidente Zapatero. Un partido total que ocupa discursivamente todo o espazo progresista e apenas deixa marxe para ningunha esquerda practicábel. En breve, impulsarase un rápido tránsito do ao buenismo progresista ao estatalismo responsábel –un clásico do felipismo–, o retorno a un principismo estatalista como fundamento de toda realpolitik.


Sen rodillo parlamentario e sen sinais manifestas de corrupcións maiores pero coas tentadoras prepotencias en alza, o PSOE tira de presidencialismo, de empate coa monarquía e de representación da estabilidade institucional como bazas adicionais para deixar atrás as proclamas do socialismo inxenuo de ZP 1.0. ZP 2.0 é un produto máis maduro que leva camiño de parecerse moito ao Terceiro Felipe, o do ensimismamento gobernativo.

E a crise será a coartada (resignada ou perfecta, pouco importa) para aminorar os contidos sociais que aínda restan do proxecto ZP 1.0 e, a pouco que apuren as circunstancias, nada importará, outra volta, se o gato é branco ou é negro mentres cace ratos. Moito terá que empregarse a factoría de Caldera para que a política de valores non derive cara a unha desvalorización da política.


Deixar sen argumentos ao PP


Na actualidade, a maior parte dos esforzos comunicacionais e politicos do PSOE diríxense desmantelar de vez os enmarcados políticos do Partido Popular na pasada lexislatura. Trabállase contra a vella axenda discursiva dos conservadores: «España se rompe», «Complicidade e brandura policial fronte ao terrorismo», «Goberno refén dos nacionalistas», «Non pintamos nada en Europa» e «A crise xa está aquí».

De aí a transubstanciación da España plural na proclamación dun Goberno de España receoso á hora de modificar a xeopolítica tradicional do socialistas: nin bilateralismo, nin novos avances nos autogobernos, e peche autonómico sobre o basal de consenso callado en Andalucía e Valencia co Partido Popular.

Para evitar síndromes de Estocolmo con altos custes electorais pasouse dunha política de alianzas aberta aos nacionalistas e á esquerda a unha estratexia de soidade parlamentaria co que se conta poder desfacerse da idea de ser un partido con ataduras, principal escollo para lograr unha futura maioría absoluta. No fondo, hai tamén unha decidida aposta por un sistema político de 2 forzas substanciais (PSOE-PP) e un resto marxinal de forzas nacionalistas: isto é, aspírase á simplificación extrema do modelo que Felipe González e Manuel Fraga construíron nos anos oitenta e prorrogaron até mediado dos noventa. Bipartidismo sen turnismo que se podía garantir grazas á crise de liderato e de proxecto do Partido Popular, e que a remontada de Mariano Rajoy pon agora dramaticamente en cuestión.

A política do diálogo deu paso á asunción entusiasta das políticas policiais para enfrontar o problema da violencia en Euscadi. A renovada fe policial retroaliméntase coa exitosa cazata da cúpula etarra e o esborrallamento político da esquerda abertzale. Bambi exerce agora como un desapiadado Pokemon policial para facer valer o imperio da lei. O saldo élle grandiosamente beneficioso e se vai ben non hai nada que cambiar segundo reza o credo conformista de Ferraz.


Para facerse valer en Europa, ouvear como se estivésemos en terra de lobos: devaluar un pouco máis a Europa Social e apostar pola estabilidade, o control e a seguridade fronte ás liberdades. Se, finalmente, Obama gaña haberá que gastar esforzos e simpatías para restablecer o vencello transatlántico. Con McCain, pois o mesmo: hai que facerse querer novamente polo amigo americano. Sarkozy sinala o camiño que Zapatero está desexando seguir.


A estratexia do camaleón


Agás no tocante á crise, todos os enmarcados fortes do Partido Popular foron maiormente desactivados. Daquela porque recupera crédito cidadán o Partido Popular e o perde o PSOE? En gran medida por que neste proceso o PSOE, nunha sorte de camaleonismo estratéxico, non recorreu a políticas públicas alternativas e optou simplemente por apropiarse das políticas de firmeza do Partido Popular. O principio activo de ZP 2.0 é facer o mesmo que o PP pero con formas diferentes. Como o camaleón, adóptanse as cores da contorna pero non as formas. Dúas reservas: non anunciar políticas de carestía e axuste duro fronte á crise [de momento] e intensificar unha política de valores de baixo custe; é dicir, políticas de valores con cargo aos cidadáns e non as arcas do Estado. Poden facer o mesmo pero mellor que o Partido Popular, é a única lección en limpo que se pode tirar dos 100 primeiros días de glorias gobernamentais do novo executivo.

E esa estratexia de apropiación e substitución xunto co retorno aos consensos dos dous grandes son as vías privilexiadas para manterse na cima da columna do Poder. Unha política de consensos que serve para afianzar a imaxe do Partido Popular como un partido máis de complemento que de oposición e para adocenar o cambio de orientación estratéxica do propio PSOE.


Non son consensos obrigados polas debilidades do PSOE, son consensos libremente promovidos e dirixidos a debilitar a capacidade opositora do Partido Popular, facendo, con menor crispación e rexeitamento social, as políticas autonómicas, xudiciais e de loita antiterrorista esixidas polos conservadores. A estas alturas, Mariano Rajoy xa estará reparando na difícil convivencia consensual que lle ofrece Zapatero.


A gaiola de Macbeth


Alberto Manguel
no seu Diario de lecturas anotou: «Don Quixote sabe que os seus actos terán consecuencias aínda que estas permanezan invisíbeis para el. O dilema de Macbeth é que quere actos sen consecuencias: a única imposibilidade real.»
O PSOE atoarse no mesmo dilema que Macbeth, forzou un radical cambio no seu posicionamento crendo que non ía ter consecuencia negativa ningunha.

A estratexia de clonación amábel das políticas conservadoras baleira de confianza as propostas do PSOE; o seu soberbio isolacionismo e o seu camaleonismo político non son a solución e por iso devalúase gravemente a credibilidade do proxecto ZP 2.0. O presidente que proclamaba que non ía fallarnos, comeza a fallar e moito. A enquisa do CIS unicamente advirte de que se camiña cara un fallo xeral do sistema operativo de ZP 2.0. Zapatero como Macbeth pode dicir: «Non teño espora que aguilloe os costados do meu plan, senón só a ambición do salto que, ao lanzarse, sobe demasiado e cae do outro...» O maior perigo é, efectivamente, caerse polo outro lado.

Sem comentários: