Medos fluídos

A sabedoría vella di que «o medo é libre», Zygmunt Bauman actualiza a idea: o medo é líquido. «Os medos de hoxe, a diferenza de antes, son fluídos, pouco definidos. Ignoramos as causas e ademais sentímonos impotentes para facer nada. É unha combinación tóxica.» Os temores teñen, pois, unha natureza líquida, pero con solidas e poderosas causas que fan que se propaguen coa vertixinosa velocidade dos gases. A inmigración masiva ocupa un lugar relevante entre os medos que abanean as seguridades das sociedades opulentas de Europa Occidental.

Remesas: a vía (latinoamericana e africana) ao desenvolvemento

O mesmo exemplar de La Vanguardia, onde se recollen as declaracións de Bauman, bota luz sobre as causas motrices dos fluxos migratorios: as remesas dos emigrantes constitúen a principal fonte de financiamento exterior dos países en vías de desenvolvemento. Paul Wolfowitz, presidente do Banco Mundial, afirma que «a emigración segue sendo unha forza importante na loita contra a pobreza». É moito máis que iso, para unha parte fundamental da poboación de África é a única forma de loita contra a pobreza. A idea de codesenvolvemento é aínda primeiriza e fráxil no que lle toca ás prioridades do Banco Mundial.

As contas

A contabilidade non engana: os envíos de cartos dos emigrantes no mundo sumaron 117.000 millóns de euros; a Axuda Oficial ao Desenvolvemento mobilizou 61.700 millóns. Atendendo ás contías, aínda hoxe a estratexia principal de loita contra a pobreza pasa basicamente pola súa «privatización» –asumindo os individuos e non os estados ou as axencias internacionais o custes das estratexias para paliala ou erradicar a pauperización–. A «solución» personalizada –vía emigración e outras– e non a dotación de recursos para a execución de políticas globais que enfronten as causas reais xeradoras da pobreza no Sur seguen a ser o paradigma dominante.

Vivir na pobreza para saír da miseria

A nada radical Susan F. Martin, directora, Instituto para o Estudo da Migración Internacional da Universidade Georgetown, non se deixa enganar polo espellismo e conclúe que «os residentes máis pobres de Estados Unidos e doutros países ricos cargan coa maior parte do peso de axudar á xente nos países en desenvolvemento. En xeral os inmigrantes latinoamericanos teñen ingresos baios, a miúdo viven na pobreza e, non obstante, remiten milleiros de millóns de dólares aos seus países.» Moitos emigrantes fuxen así da pobreza maís extrema para vivir en condicións de pobreza severa e aforrar o suficiente para aliviar as hiperpauperizadas condicións de vida dos seus. Unha situación que realmente si mete medo. Medo líquido, solido e gasoso.