Exercitando a memoria das nosas escolas

Hai uns días, desde as páxinas de La Vanguardia, Zygmunt Bauman lembrábanos que «a cultura de hoxe non consiste na capacidade de aprender senón na habelencia para esquecer. Se non esqueces rapidamente o que sabes para aprender o novo, tórnaste en redundante e estarás na listaxe de despedidos do próximos expediente de crise. Así que é mellor esquecer o que sabes.» Na noite da edición tiveron a ben premiar ese imprescíndibel exercicio de memoria e recuperación histórica que é Historia da educación e cultura en Galicia. Hai libros que poderían ser obra de diferentes e distintos autores por máis que sexa orixinal o argumento ou personalísimo o seu estilo; outras obras só poden ser inequívocamente produtos dun único autor. Teño para min que ninguén máis que Antón Costa podería ter dedicado unha vida de sabedorías e intelixencias a un libro como a Historia da educación e a cultura en Galicia. O filósofo e pedágogo Massimo Borghesi, tamén nun exemplar atrasado de La Vanguardia (desculpen a reincidencia mediática), sinalaba que «o coñecemento é o diálogo dun ser humano con quen son ou foron noutros lugares e noutros momentos da nosa historia. Sen ese diálogo, que converte os datos en experiencia, os seres humanos doutras culturas e doutras épocas son iso: pasado e lonxanía. Sen ese diálogo eles están mortos e nos orfos e perdidos.» No xeneroso volume escrito por Antón Costa, non se estiban datos sobre a educación e cultura galega e europea, senón que se dialoga felizmente con eles, coas súas consecuencias e cos seus protagonistas, e a escola doutros tempos exprésase viva nestas páxinas para achegarnos intelixentes retallos sobre o seu presente e azaroso futuro.