Sísifo segundo lle vai na feira

Sábado 26. Unha das contadas xornadas felices do nacionalismo galego nos últimos meses. O Foro presentou a súa proposta de Estatuto. Ar fresco achegado pola pluralidade e a capacidade (inmensa) da nosa sociedade civil. Un ambiente cordial e ilusionante, trazado polo diálogo entre pareceres e historias políticas diferentes, diversas e distantes. Dose impagábel de ilusión e confianza nas forzas propias da que andamos maiormente faltos.
Domingo 27. Pequeno almorzo coa entrevista de La Opinión con Xosé Manuel Beiras. Prodúceme un efecto demoledor. Tanto que lembro as súas palabras en A estrela na palabra. Novas conversas con Xosé Manuel Beiras: «Utilizo o mito de Sísifo porque este é un país onde as xentes que asumiron a defensa da súa identidade colectiva, xa a mediados do século XIX, fixeron en cada etapa xeracional esforzos titánicos para acadaren obxectivos e resultados que, rematada cada etapa, eran destruídos parcialmente ou ás veces case totalmente, de xeito que cada xeración tivo que comezar dende máis atrás de onde chegara a precedente. (...) Non hai continuum no proceso de construción do edificio da nación, senón unha sucesión de interrupcións, retrocesos e voltas a empezar.» Nin no proceso de construción das súas organizacións políticas, habería que engadir.
Inoportunas, nesgadas, compracentes, autoxustificadoras e, case doe escribilo, só dítadas pola súa axenda persoal, estas declaracións mandan costa abaixo a rocha de Sífiso e esmagan calquera ilusión nacida do diálogo libre do BNG-organización co BNG-sociedade e máis alá como a que representa a iniciativa do Foro Novo Estatuto. As súas declaracións entroncan coa peor tradición do nacionalismo galego: a que somete a res publica ás necesidades da cousa doméstica, a que acomoda unha e outra vez a estratexia da organización ás reparticións dos escanos. Un home experienciado como Beiras sabe de sobra que esas declaracións empardecerán o miúdo traballo de seis meses do Foro e, o que é peor, indicarán a todo que queira escoitar que, con semellante galiñeiro interno, colaborar co BNG é asumir a lóxica azarosa pero mortal da ruleta rusa. Mellor gardar unha prudente distancia para non verse canibalizado polas honorábeis retesías internas. Beiras ten todo a lexitimidade do mundo para declarar o que queira e cando queira, faltaría máis!, pero polo que a min respecta que non me volva amolar co conto de Sísifo. Semella que só el pula da puta pedra. O domingo mandouna costa embaixo polo ben de todos nós, iso é o que creo entender das súas libres palabras.

Aggiornamento

Cada vez que don Manuel se apunta un éxito electoral ou refrendatario dálle un ataque de «exterminismo político» e anuncia a necesaria extinción do BNG. Doulle por aí na noite electoral das últimas eleccións autonómicas e, agora inflamado polos resultados do referendo euroconstitucional, na dixestión dunha cea-coloquio no madrileño Club Siglo XXI anunciou que «O BNG non presta ningún servizo a Galicia. Para galeguistas, nós.» Xógándose os garabanzos, i.b. na súa crónica de El Correo Gallego, pon temerariamente sal na chaga: «Fraga, en ano electoral, fai chiscadelas aos sectores máis galeguistas da súa organización. Buscando tamén a complicidade dos votantes galeguistas, ataca a quen máis lle pode restar este apoio: o BNG.»
Hai ocasións en que o mellor que podes facer é seguir as indicacións do teu maior adversario; se tanto lle amola a don Manuel, a influencia do BNG nos sectores politicamente mornos e no galeguismo, quizais haxa que aproveitar a ocasión e refundar a fronte nacionalista como un novo Partido Galeguista, como o de Castelao, Bóveda e Vitor Casas, non como o de Manuel Soto Ferreiro. Por amolar, pero tamén como consecuencia dun necesario aggiornamento estratéxico. Para que nos nos extinga a voracidade de don Manuel ou nos abafe de vez a infeliz lóxica do bipartidismo. Xa o cuspiu o león de Vilalba nesa mesma cea: «Galicia non é nin mellor nin peor, é diferente, e quen procura unha oportunidade a ten.» A ver se aproveitamos a nosa.

A estratexia kafkiana

Derramo as primeiras horas do día reflexivo por mor dunha gripallada que me deitou na señerdade. Comprobo nos papeis, na arañeira e nas conversas que unha boa parte dos meus decidiron sumarse á estratexia kafkiana. A advertencia de Franz non é despreciábel: «Na túa loita co resto do mundo, aconsélloche que te poñas do lado do resto do mundo.» No referendo de mañá, Cesare, Brétemas, Cabrafanada, Ro, Coco... na súa loita (indiscutíbel) por unha Europa mellor estarán do lado dos que cren que a do TCE é a única Europa factíbel. Eu hai tempo que decidín equivocarme novamente e non votarei o mesmo que eles. Creo sinceramente que para avanzar na construción europea se necesita dunha reserva crítica sen a cal non se poderá practicar ningunha das liberdades da Constitución nin garantir ningún dos seus fermosos dereitos e valores. Como a mormeira non me deixa pensar autonomamente, boto man dunha cita de Khalil Gibran: «Non progresas mellorando o que xa está feito, senón esforzándote por lograr o que aínda queda por facer.» Entendo que até o TCE a construción da UE era un marco aberto, plástico e dinámico, coa súa aprobación entusiasta / resignada / posibilista sospeito que se vai achicar a súa profundidade de campo, que entrará nunha fase de conservadorismo constitucional e o que non estea no papel non existirá na axenda política, social e económica da Nova Europa. Coa papeleta que se non vai vir enriba, temos todas as papeletas para volver coincidir nas papeletas. Se a gripe española nos deixa.

Anunciando o modelo Berlusconi

O Director non ten goberno que lle obedeza, nin partido que atenda inequivocamente a súa Voz. O pobo, en cambio, ten un Director que lle escribe e por iso estamos felices. No artigo dominical de hoxe entrégase á mesma retórica pretenciosa que xa empregou na proclama outoniza e, como non podía ser doutro xeito, cítase a si mesmo.
O horizonte político de Santiago Rey Fernández-Latorre non é outro que o bipartidismo constitucional e o campo do posíbel coutano o Partido Popular e o PSOE. Como non hai máis alternativas políticas que estas, o Presidente e editor do xornal da cidade do Faro vese condenado á impotencia. E, sempre que o PP e o PSOE non están á altura das circunstancias, La Voz de Galicia asume a súa condición de «empresa-partido» e traza o programa do que é urxente, necesario e deber de salvación. Cando PP e PSOE fracasan, a alternativa non é o BNG, é La Voz de Galicia así o establece o Libro de estilo político de Bieito Rubido e compañía.
Don Santiago proclama: «En este paisaje cabría esperar una movilización política y social sin precedentes. Pero no. La inminencia de unos comicios tampoco ayuda. "Lo decisivo para el futuro de Galicia -escribí en octubre- no es si la Xunta cambiará de manos o continuará en las actuales. Lo imprescindible es afrontar decididamente los retos que plantea el siglo XXI y empezar por fin a ponernos al día". Seguimos igual, en un sinfín de declaraciones partidistas, sin liderazgo y sin plan». A alternacia política non soluciona o problema porque só se producirá con participación do BNG. E un cambio co BNG é un cambio que non interesa ao complexo empresarial La Voz-CaixaGalicia como se evidenciou en Vigo e se evidencia agora agriamente en Pontevedra.
O demiurgo mediático anota: «Es la hora de decir la verdad una vez más: parecemos un país sin proyecto –ni siquiera tenemos el que nos prometieron–, dividido en facciones políticas que sólo buscan su medro electoral o mantener el poder, que se pierden en acusaciones mutuas y son incapaces de llegar a un acuerdo sobre aquello que a todos los ciudadanos interesa: nuestro futuro.»
E a traca final para esixir un gran pacto político entre a nosa (a súa?) «clase política» e, se non son quen de armar a Gran Coalición, «haberá que buscar solucións fóra dos ambientes políticos» cunha anovadora alternativa sustentada pola «nova xeración de dirixentes e emprendedores», «no aire libre e aberto da sociedade que realmente fai e sufre Galiza».
Cal é esa solución fóra dos ambientes políticos? Un cuarto partido que obedeza ao cuarto poder. Cuiña, Baltar, Vázquez se quere, X.L. Barreiro e todos aqueles galeguistas culturalistas que estean dispostos a entregarse intelectualmente ao proxecto ilusionante dunha Galiza gobernada por don Santiago, o novo e fascinante berlusconi do Noroeste.

O país das 325 piscinas

Acudo á presentación de Galiza borrosa de Santiago Lamas. Acompañan o libro as palabras de Ramón Villares, Marcial Gondar, Díaz Fierros e as do propio autor. Unha libre reflexión sobre a identidade dos galegos. Humorística e transgresora. A.B., un dos máis remoentes polemistas das Luces de Galiza, maniféstase indignado coa superficialidade choqueira do acto. Todos os demais rimos a cachón. A falta de humor é un devastador disolvente da intelixencia. Nos viños, Lourenzo achéganos un deses datos fascinantes que recompila Xerardo: en Galiza hai 325 piscinas climatizadas, unha fortuna en infraestruturas que non hai orzamento público que lle dea mantemento. O noso imaxinario nacional evoluciona, pasamos de ser o cunqueiriano país dos mil ríos á fraguista autonomía das 325 piscinas. Da Galiza borrosa á Galiza climatizada. Radioso solpor.

Tipografia da amizade

O proxectista da fábrica retorna da súa razzia meridional. No fardel, un galano, unha desas pezas que abren a porta da señardade: o Manual tipográfico de Giambattista Bodoni. Un librino feituco, editado máis para acariñar que para ler. João Bicker mándalle un limiar (útil) que titulou «O duro desejo de durar», polo que di nel sei que, para Bodoni, a beleza dos textos residía na letra e asentaba en catro virtudes fundamentais: Regularidade, Nitidez, Bo Gusto e Graza. Regularidade, Nitidez, Bo Gusto e Graza, sabía Giambattista da existencia de Cesare? Quizais a amizade non sexa máis que o duro desexo de durar na memoria. Durará.

Cardiodemocracia

José Carlos Mariategui sostiña que «a política é a trama mesma da historia». Sen dúbida, hoxe foi un día histórico, unha xornada intensamente política. As Cortes debateron o chamado Plan Ibarretxe. A senteza denegatoria da tramitación estaba garantida polo acordo Zapatero-Rajoy pero a sesión serviu tamén para chamar a atención sobre a necesidade de iniciar unha reforma da Constitución Española. A negativa preventiva ao Plan non foi quen de agochar unha teimuda realidade: o corsé constitucional abafa realidades políticas históricas, flotantes e emerxentes, e encora calquera caste de disenso democrático.
«Facer política –insistía Mariategui– é pasar do soño ás cousas, do abstracto ao concreto». Hoxe, en concreto, evidenciouse a flexibilidade e a rixidez das lecturas constitucionais para avanzar na reconstrución democrática do Estado español en clave plurinacional. Unha virtude non menor da iniciativa de Ibarretxe é que permitiu confrontar a ensoñación reformista do nacionalismo democrático co immobilismo absoluto do PP e o conservadorismo dinámico do PSOE: uns acantoados na textualidade da Constitución e os valores patrios, os outros instalados no xogo ambiguo de palabras e talantes pero aceptando a política de marcos invariábeis que sinala o artigo 2 e o fosilizado Título VIII. Gustáballe dicir a Mariategui que «o Parlamento é o corazón da democracia», na xornada de hoxe o latexo democrático foi arrítmico co pulsado talante de Zapatero e Rubalcaba, pero coa esencial intervención de Mariano Rajoy mesmo se achegou ao infarto masivo.