Futuros desgobernados

Durante moitas décadas a reflexión futurista, con todo o seu ADN utópico, foi patrimonio do pensamento progresista. Predicir e prefigurar mundos desexábeis foi un das máis poderosas forzas motrices da humanidade que quería transformar o mundo. En La Vanguardia, Kepa Aulestia reflexionaba, días atrás, sobre as dificultades que se nos impoñen para gobernar o futuro. No seu artigo apunta: «Os gobernos dos países desenvolvidos e democráticos actúan condicionados pola cíclica avaliación electoral das súas políticas, nun exercicio no que a cidadanía deses países valora por riba de todo se lle vai ben ou lle podería ir mellor. O futuro contemplado nos programas partidarios non vai moito máis alá do percorrido dunha ou como máximo dúas lexislaturas.» Se así fose eu xa me daría por contento. Unha das sombras máis preocupantes da Nova Xunta de Galicia é a súa incapacidade inaugural para transmitir coherentemente políticas de futuro. As urxencias do día a día ameazan con converter a Xunta nun ambulatorio de xestión que se ocupa máis do urxente que do importante. Na propia linguaxe faise sentir a mudanza e fálase —e pénsase— máis en termos de «posicionamento» que de «estratexia», de «proxecto» que de «proceso», de «metas» que de «horizontes». A Vitor Hugo debéselle o sonado aforismo no que advertía: «O futuro ten moitos nomes. Para os débiles é o inalcanzábel. Para os medorentos, o descoñecido. Para os valentes é a oportunidade.» Non sei cal dos dous –medorento ou débil— é o adxectivo máis acaído para a cualificar o goberno galego. Pódeme a sospeita de que na casa-mundo, nos tempos presentes, unicamente a dereita neoliberal e os estrategas empresariais se ocupan do futuro; no resto do espectro ideolóxico e das actividades profesionais imponse un presentismo esmagador e, no mellor dos casos, un cortopracismo miope e condescedente. Pode que sexa debido, como apunta Aulestia, a nosa incapacidade de desexar outro futuro que non sexa o que se faga rendíbel no presente; aínda que tamén pode ser que, simplemente, teña cinicamente razón Paul Valéry e que «o problema dos nosos tempos é que o futuro xa non é o que era.»