Pesos e medidas

A novidade da XII Asemblea Nacional do BNG é o seu pluralismo. Excelente ocasión para determinar pesos e medidas. Catro listaxes pugnarán por atinxir un lugar no Consello Nacional. Entre os analistas hai unanimidade, tan só unha está en condicións de acadar a maioría absoluta, é a que encabeza Anxo Quintana; pasa por ser a lista «oficial» e é un sumatorio de UPG e diversas presenzas que dificilmente poden abeirarse baixo o carimbo único de «quintanismo». A súa xestación foi complicada, máis por atoparse a UPG enfeblecida polo cisma do Movemento pola Base, que porque as esixencias de Quintana fosen especialmente extremas.

Se nos entregásenos á paciente reconstrución do «quen é quen?» da candidatura que apadriñan Quintana e Francisco Rodríguez comprobariamos que, no tramo de elixíbeis máis probábel –digamos os 35 primeiros–, a UPG coloniza a metade (mais un / menos un) da candidatura. Canto mellor sexa o resultado obtido, maior quiñón atinxen os partidarios do Vicepresidente, pero esa melloría é, en todo caso, insuficiente para inverter a hexemonización que padece a candidatura a mans da UPG. Calquera resultado que baixe dos 70-75% dos votos na Asemblea Nacional debilita o liderado público de Quintana e reduce os seus apoios sen que cheguen a roer significativamente nos dominios da UPG.

Se hai que crer aos ruxe ruxe negociador, a listaxe compleméntase cun documento aínda non público, fica celosamente gardado, no que a UPG obtén garantías políticas para fiscalizar a acción gobernamental do BNG e no que, ao parecer, se santifica unha intensa renovación dos organos executivos sen que iso signifique a desaparición dos mesmos de Francisco Rodríguez. A alianza entre a UPG e Quintana estéase logo nun acordo de nomes, no relatorio político da XII Asemblea e nesa poliza de garantías que rexerá as relacións entre a parte nacionalista do goberno e o BNG, vale dicir mellor a UPG.

Os máis calorosos quintanistas afirman que non está pechado un acordo coa UPG para compor a executiva e que se mantén aberta a posibilidade dunha lista de Quintana arredada da UPG se esta teima en hexemonizar a dirección política da fronte. O papel e a especulación todo o atura, pero semella improbábel esta saída que abondaría na erosión do liderado público de Quintana e acentuaría a súa soidade no aparato do BNG.

Á espera da repartición de pesos e presenzas, todo indica que ningunha das familias terá capacidade para obrar con independencia plena sen o concurso de outros. As posibilidades dunha dirección política autónoma do quintanismo derrámanse nas insalvábeis dificultades que ten para acordar co Encontro Irmandiño, coa Alternativa e co Movemento pola Base. No de agora, Quintana unicamente ten un aliado e a UPG, por moi sorprendente que resulte, pode ter máis de un, moi especialmente se Quintana decide botar a andar só.

A énfase crítica das outras candidaturas ten por obxectivo máis a Quintana que á UPG e a sabedoría frontista indica aos vellos rastrexadores de pactos que a Unión do Povo Galego, aínda que debilitada, segue a manter unha posición de centralidade que lle permitirá artellar, en caso de necesidade e supervivencias, acordos de reparto de poder con sectores da Alternativa ou co Movemento pola Base. Sábese ben que nunha situación de xogo revolto case que todo vale e que calquera negociación a vida ou morte pode ter un desenlace inesperado.

Hai unha vella sentenza anónima que afirma que «se goberna con persoas, non con ideas». Esa máxima mediu a lóxica negociadora de Quintana coa UPG. Como actor unitario a UPG é, nestes momentos, pouco asequíbel a Quintana, pero non é difícil recoñecer a veta dunha UPG máis pragmática e posibilista, empatada co goberno galego, coa que Quintana pode entenderse con proveito se o centralismo da UPG entra nunha vía de distensión. Esa é a reserva de autonomía que poderá ter o voceiro nacional e Vicepresidente da Xunta. A reserva sería maior se ademais dese sintonizado minimamente co Encontro Irmandiño e a Alternativa e sería aínda máis ampla se, no proceso de renovación dos Consellos Comarcais, é quen de propoñer candidatos propios que reequilibren ao seu favor a composición política do Consello Nacional.

Toca máis agardar polo desenlace das votacións que polo resultado dos debates de ideas. Todo indica que a solución asamblearia non será cousa de dous –UPG + quintanismo– senón de cinco coa influencia, non precisamente marxinal, da Alternativa, do beirismo e do Movemento pola Base. O pluralismo será nos tempos vindeiros un sinal de identidade activa no BNG e a multiplicidade de voces para ser ricaz debería ir acompañado da vocación de diálogo, transacción e acordo. Un BNG líquido xestionado por unha xeometria variábel de acordos e diferenzas presentará desvantaxes directivas pero será inclusivo e abriralle espazos de futuro. O Bloque sólido enrocado e con posicións acantoadas adoecerá da flexibilidade necesaria. Cómpre non extraviarse e recoñecer que tanto pluralismo é dificilmente compatíbel cunha acartonada política de bloques que bipolarice a vida interna e entregue todos os recursos de poder e organizativos en réxime de exclusiva a un dos polos.