RG # 2: Outras voltas

Coa alborada radiofónica valoramos a constitución do goberno de Entesa que hoxe estrean ilusionados os antigos socios do pacto do Tinell. É unha sorte que a cidadanía lles outorgase unha segunda posibilidade para dirixir o autogoberno de Cataluña, unha fortuna que non deberan derramar nesta súa segunda estadía no poder. Ponse fin así ás especulacións estratéxicas do PSOE, evidenciase unha maior autonomía da esperada por parte do PSC e confírmase a agre decepción de CiU que fica fóra do goberno outra volta.

O triunfo (aparente) do zapaterismo neutralizando a Pascual Maragall vólvese teimudamente agora na súa contra. Substituíuse a Maragall para reeditar o que Maragall faría mellor e en mellores condicións. A solución Moncloa –promover a alianza socioconverxente– fracasou pola recuada electoral do PSC que se viu privado dun dos seus principais capitais: o President.

A maior sorpresa para moitos analistas foi verificar que as caixas de contabilidade electoral do PSC e do PSOE non son coincidentes. Non todo o excelente para o PSOE é bo para o PSC, nin todo o que é óptimo para o PSC é beneficioso para o PSOE. A asimetría de interese causa ronchas na Moncloa, desautoriza a Ferraz e intranquiliza aos baróns consolidados (Chaves), flotantes (Ibarra) e mergullados (Bono).

A tentativa da dirección do PSOE de impoñer un cogoberno socialista-converxente con Artur Mas como President e José Montilla en papel de socio complementario tería consecuencias desastrosas para o PSC e unicamente sería razoabelmente practicábel para os intereses dos socialistas cataláns se Montilla ficaba electoralmente por diante de Mas ou se a suma de PSC+ERC+Iniciativa non fose suficiente para garantir unha nova coalición gobernamental.

Entesa ou suicidio

O PSC foi durante lustros un partido de goberno fóra do goberno, con capacidade, lideratos, poderes locais e apoios sociais suficientes para soster unha alternativa gobernamental en Cataluña. O dominio do pujolismo bloqueou durante vintecatro anos que a súa presenza gobernamental se tornase realidade. Aceptar agora unha posicición subordinada a CiU sería tanto como aceptar a súa excepcionalidade como forza gobernante e deixar aberta a porta á inmediata hexemonización por parte de Mas de toda a acción da Generalitat. A aperta do oso baixo a forma dunha Gross Koalition suicida.

Montilla mira pola súa supervivencia e a do PSC, sabedor de que toca superar as turbulencias da etapa constituínte do primeiro tripartito e que a esa mesma estratexia está máis que disposta ERC que padeceu, coma ninguén, o seu arredamento do goberno, a soidade da defensa das posición soberanistas cando o Referendo do Estatut e que ademais estaba ameazada por una irreversíbel devaluación dos seu apoios parlamentarios en Madrid. A estratexia cooperativa beneficia a todos e moito máis beneficia cando se fai efectiva entre iguais.

Agravíos e opcións de futuro

Certo é que a decisión do PSC entala a materialización franca da nova política de alianzas moncloviana que pasaba por procurar socios menos estridentes e que tiña postos os seus ollos en Galeuscat. Agora CiU, burlada e abandonada á súa sorte, pode estar tentada a procurar acordos (de momento imposíbeis) co Partido Popular; mesmo hai quen entende que a decepción converxente é un excelente argumento para que Mariano Rajoy force, ou tente, un xiro centrista que permita antes das eleccións xerais reconstruír o imaxinario dunha plural confederación de dereitas autónomas para evitar o triunfo do PSOE.

Especulacións interesadas, ou proxectos de futuro tanto ten, os problemas electorais do PSOE non proveñen do espazo da esquerda senón da súa capacidade de cativar o voto centrista, morno, moderado que non se dá decidido a entregarse aos imprecisos proxectos de Rodríguez Zapatero.

Leccións aprendidas?

Da experiencia catalá pódense tirar algunhas leccións aplicábeis ao teatro de operacións galegas.

Primeira. Os cidadáns valoran positivamente as gobernabilidades tranquilas, refugan dos gobernos crispados e inestábeis. Estase disposto a apostar por unha coalición sempre e cando se ofrezan garantías de sostenibilidade ao longo prazo.

Segunda. A cidadanía estima máis a política como acción que como marco de acción, quérese dicir que valora máis os esforzos por trazar liñas de políticas públicas que atallen, resolvan ou palien problemas, que os esforzos por construír as arquitecturas do poder; ao claro: vale máis un ben gobernar que un excelente Estatuto.

Terceira. Quen rompe o equilibrio paga, quen renove liderados atendendo a cuestións exclusivamente domésticas (PSC) ou se instale por moito tempo nas políticas simbólicas (ERC) acaba por ver minguada a súa audiencia, quen ofrece unha política con menores derivas e estridencias ideolóxicas, quen aposta polo proxecto conxunto de goberno resulta, en caso de crise electoral, premiado (Iniciativa per Cataluña).

Cuarta. Se se impón unha axenda política moi selectiva, sen atender a problemas emerxentes e agudos, déixase marxe suficiente para o xurdimento de alternativas como Ciutadans, aparentemente antisistémicas, que han de servir para expresar políticas e necesidades non satisfeitas. Coma botón de mostra, o lema do Partido Galeguista de Manuel Soto é tan claro como intelixente: «Nin os de antes, nin os de agora».

Quinta. Só en contadas ocasións os cidadáns defraudados polas promesas de cambio [de réxime] están dispostos a renovar a súa confianza nos partidos que non cumpriron. Non estou certo de que, como dicía Jean-Baptiste Alphonse Karr, a felicidade se compoña de infortunios evitados; estou máis convencido, iso si, de que que os gobernos triunfantes se aleitan de expectativas non frustradas.