Taxonomía

A taxonomía é unha disciplina excesivamente absolutista pero, acolléndome a ela, estou a pensar que na dirección do BNG hai dous tipos de persoas: os que seguen a directriz orteguiana e pensan que «eles son eles e as súas circunstancias»; e os comparten a formulación do dramaturgo Heiner Müller e cren que «eles son eles e as súas consecuencias». Os circunstanciais teñen actualmente en Xosé Manuel Beiras o seu máis destacábel voceiro. Beiras mídese coas súas circunstancias personais e rebélase contra o propio proceso de cambio que el propiciou. As circunstancias mudaron, el sábese politicamente secundarizado na estratexia renovadora e non acepta un papel complementario e moito menos subsidiario. O substancial da proposta de Beiras non radica no grao da súa presenza na listaxes electorais, o que discute é o novo liderado de Quintana, os novos poderes que agroman na dirección política do BNG e a mesma necesidade de renovación –da renovación xeracional e da renovación política–. Hai un dito fang que asegura que «non pode ensinar o camiño ao gorila vello». A renovación non é o camiño actual de Beiras. Houbo un tempo en que o que era bo para Beiras era bo para o BNG e viceversa. Esa relación actualmente está crebada. Tamén houbo un tempo moito máis pretérito no que o que era bo para a UPG era bo para o BNG. Esta relación caducou moito antes. Don Manuel, que ás veces mesmo atina, dixo que non había un BNG senón tres: o do señor Beiras, o da UPG e o do señor Quintana. Esqueceuse do cuarto BNG: o dos non adscritos. Dous ollan cara ao pasado e as súas circunstancias, e dous esfórzanse por xestionar as consecuencias do cambio político e a renovación do BNG que queren impulsar.

Sen respostas

Dou cunha cita de Anita Roddick («O que agora se necesita é unha revolución da bondade.») que me leva a interesarme pola súa vida. Leo cousas varias sobre a súa imaxinación emprendedora e a xestación de The Body Shop. Nalgún lugar da arañeira atopo os seus consellos para os novos emprendedores; hai tres preguntas que facerse para decidir un proxecto persoal: 1) Qué é o que che gusta facer?; 2) En que es bo?; e 3) Que te diferencia do resto? Debe ser que teño a autoestima polo soto pero non me dou contestado cabalmente ningunha das tres.

Derradeira man

Un enxeñeiro «canso de levarse posto» é o protagonista de Unha sombra xa pronto serás, a novela de Osvaldo Soriano que releo cando se achega a noitiña. Un home camiño a ningures, extraviado na pampa, que vai percorrendo outras vidas tan vencidas como a súa: unha adiviña, o arruínado propietario dun circo, un millonario obsesionado con facer saltar a banca dun casino imposíbel... Redescubro unha escena que é unha estampa dun estado de ánimo colectivo que ameaza con estenderse: Coluccini, o crebado dono do circo, e o enxeñeiro xóganse as súas derradeiras lembranzas nunha partida de cartas porque non teñen outra cousa de valor coa que apostar.

Reencontros

Vou ao sur para acompañar a dor dunha amiga. Recupero parte do meu modus vivendi de anos pasados: acordar cedo; tren; lecturas; escribir con liñas abaneadas polo avanzado estado de descomposición dos carrís. Descuberta de artefactos como o Nexios e de novos controis de acceso (para lembrarnos a traxedia do 11-M?). Verifico o intento fallido da alcaldesa por converter a miña nunha cidade-repolo. Atopo a vellos colegas da fábrica de palabras. Cabrafanada abandonou a súa invernación e recupera o pulso literario coa primavera e a chegada da liña teléfonica ao rural, e iso é unha moi boa noticia entre tanta dor. Intercambio perplexidades con Lolo sobre a marcha da nosa cousa común. Recupero algo de paz no xantar cos do meu clan e reconto a idade dos meus e a miña propia idade. Tren. Lecturas. E escribo en caderno abaneado este post que agora transcribo cun acusado mal de señardade. Boto unha última ollada á ría dos galeóns.

Formigas en rede

Na prensa de hoxe varias notas sobre Marco Dorigo, un milanés que se dedica á computación evolutiva e que deseña «formigas virtuais». Unha idea luminosa: «o comportamento colectivo de seres en apariencia tan simple como as formigas pode servir de modelo para optimizar entramados telemáticos, e mesmo para deseñar robots capaces de interactuar co territorio». Unha descuberta esencial: A principal cualidade dos insectos sociais, formigas ou abellas, é formar parte dun grupo autoorganizado, que ten por clave a simplicidade. As formigas resolven todos os días problemas complexos grazas á suma de interacciones simples entre cada individuo. Ou sexa que actores liliputienses con capacidades diminutas poden, xuntos, facer cousas moi complexas.
No suplemento «Culturas» de La Vanguardia, un comentario sobre as multitudes intelixentes de Howard Rheingold. Un ensaio brillante sobre as potencialidades que as novas redes agochan, sobre a súa importancia como sostén de estratexias de axuda e intercambio solidario de información, e sobre a anatomía das multitudes intelixentes como grupos que coordinan as súas accións presenciais apoiándose en sistemas electrónicos móbiles.
Laboralmente andamos botando os folgos para mudar a muralla pola rede e comprendo ben a utilidade da cultura formigueira. Por outra banda, politicamente resúltame un mundo deprimente comprobar o lonxe que estamos do cooperativo comportamento das formigas e o atomizadas que están as nosas multitudes intelixentes. Quizais, ao final, o futuro de Galiza dependa dunha multitude intelixente de formigas que traballen en rede con móbiles.

Estratexias de fin de semana.

Foi unha fin de semana rica en movementos estratéxicos ou en tropezóns tácticos. Abandonos, pseudorretiradas e avances en falso. Erros de apreciación, exceso de confianza, raposeiras manobras orquestrais e caneos en curto. A estratexia non é unha ciencia exacta e amais escríbese con liñas retortas.

«Se podes gañar a batalla, loita; se non, retírate».
En Bolivia, Carlos Mesa decidiu exercitar a bela arte da retirada. Coa súa demisión gaña tempo e evita enfrontarse a un conflito que de rematar con derramamento de sangue sería a causa da súa derrota definitiva. Aprendeu dos erros de Sánchez Lozada no febreiro negro e no outubro roxo. O seu abandono deixa a Evo Morales nunha insólita orfandade estratéxica. Sen o seu antagonista principal e antes de tempo, o MAS ten que exercer como partido de goberno sen estar no goberno. Mesa, mentres tanto, poderá recompoñer un bloque de orde mobilizando o medo que o MAS provoca nas clases urbanas, nos investidores estranxeiros, nas todopoderosas petroleiras e nas oligarquías bolivianas de sempre.

«Matar cun coitelo prestado».
Beiras decidiu asaltar os ceos e desencadear a máis grande de todas as batallas contra Francisco Rodríguez e a todo poderosa UPG. En realidade, o pulso beirista discutía o liderado de Anxo Quintana e procuraba o seu posto na candidatura do BNG por Coruña. Quintana opúxose cun recurso prestado: anunciou o desexo de Paco Rodríguez de non repetir como cabeza electoral en futuras eleccións xerais e pediu a Beiras a mesma xenerosidade para propiciar a renovación. Beiras marrou o golpe porque Quintana lle cambiou o albo. Un caneo raposeiro que permite tacticamente a Quin desfacerse do pressing de Beiras. Mal lles vai ir co de Allariz ata que se decanten que «non tendo nada que perder, ten todo que gañar.»

«Agochar a daga tras un sorriso».
Rodríguez, pola súa parte, está disposto a deixar o seu escano parlamentario e favorecer así a renovación? Maquiavelo en O príncipe escribiu que «a pouca prudencia dos homes ve a bondade inmediata dunha cousa, sen reparar no veleno que agacha». Rodríguez ensaia unha UPG de rostro humano e concede unha humanísima entrevista na que desvela o seu aprezo musical por Luis Mariano. A UPG, a historia así o demostra, sempre está disposta a «dar un paso despois de ceder un centímetro».

Sísifo volve da feira

Onte Miquel Roca, nas páxinas de La vanguardia, aplicaba o mito de Sísifo a un país, que non é o noso e ao que de todas maneiras sempre lle toca volver a comezar. E identifica o principio activo da síndrome de Sísifo: «O mundo político afastábase do mundo real; para o primeiro o enfrontamento era ideolóxico, conceptual; para o mundo real, o importante eran os problemas. Para o mundo político todo eran denuncias; para o mundo real, o importante eran os problemas. Para o mundo político todo eran denuncias; para o mundo real só se reclamaban solucións (...) Importou máis dividir que servir; denunciar que gobernar; o político rompeu co real.» É un alivio (menor) comprobar que noutras partes cocen fabas. Na mesma vanguarda, a tira gráfica de Bill Watersson desvela o mecanismo substancioso que anima aos novos atlas que sosteñen esencialmente o peso do mundo-galiza. Calvin monologuea: «Hai moita xente que non ten principios, pero eu si. Son unha persoa con principios! / Eu só sigo un único principio e nunca me afasto del.» E que principio é? –pregunta Hobbes. Preocupate de ti mesmo –resposta cheo de razón Calvin.