Fatalismos bolivarianos

Pode que leven razón Seoane&Patiño e que a orixe é o no xeratriz. As lecturas arrástranme ao territorio orixinario e ás páxinas fatalistas do seu libertador. Canso e terminal, cando cae o 9 de novembro de 1830 en Barranquilla, Bolívar escribe unha derrotada carta ao xeneral Juan José Flores. As letras teñen a tintura da morte e trázanse cangadas de fatalismo. «Vostede sabe que mandei vinte anos e deles non tirei máis que poucos resultados certos: América é ingobernábel para nós. (...) Quen serve a unha revolución ara no mar. (...) A súbita reacción da ideoloxía esaxerada vainos encher de cantos males nos faltaban ou máis ben vai completalos.» A entrevista de Tempos Novos con Xosé Manuel Beiras refréscame esa vella memoria de derrota e desgana. É doado compartir o enunciado do problema que expresa Beiras: «Os interrogantes que se abren refírense a se estará o nacionalismo, nesta lexislatura que se acaba de abrir, en condicións para marcar o roteiro para o cambio político en Galiza, tanto na dirección dun cambio para a esquerda canto na dirección de dar un salto adiante a partir de estarmos no goberno autónomo, para avanzar na consecución de institucións políticas realmente capaces de exercer o autogoberno». E non é difícil concluír que, polo de agora, os avances son fráxiles, moi propios de todo o que feblemente nace e que hai unha desmedida dispersión de vigores que non anuncia nada bo. Con todo, aos tribunos que mandan no BNG e no nacionalismo gobernante non lles viría de todo mal pasar do esperpento bolivariano e ler, pola contra, a carta que, desde Guaiaquil, enviou Bolívar ao xeneral Daniel F. O'Leary en 1829. Alí deixou escrito: «Observemos o estado da república, que presenta desde logo, por unha parte un caos próximo, e por outra un aspecto triunfante. (...) Os cidadáns que teñen o mando, a influencia e a preponderancia son os mesmos que me acompañaron nos sacrificios da guerra e nos traballos domésticos. Eles están en todo o seu vigor e forza moral: atópanse revestidos da autoridade pública; posúen os medios necesarios para sostela; e a opinión máis xeral acompáñaos e axuda a salvar a patria. Estes persoeiros están agora gozando de mocidade e de vigor intelectual; polo mesmo, xa que logo, teñen a capacidade que se require para defender o estado e o seu propio posto. Non será así dentro de catro ou seis anos máis; eles serán daquela o que eu son agora: a idade aniquilaraos e sometéraos á mercé dos seus inimigos ou ben dos seus sucesores. Chegada aquela época faltaría eu indefectibelmente e comigo todos os que me apoian.» Creo que Beiras pode asinar desde o seu forzado retiro todas e cada unha destas letras actualizadas nos primeiros tempos do posfraguismo. E entendo que á nova e emerxente clase política nacionalista lle faría moito ben reflexionalas. Doe que Beiras non poida poñer o seu nome debaixo destas outras liñas: «Eu farei, non obstante, canto dependa de mi para sostela [a República], velarei ao redor do goberno cun ceo infatigábel, prestarei á autoridade suprema toda a miña influencia: volarei ás provincias a defendelas coas armas que me confien para iso. O goberno, en fin, sería forte en canto dependa de min e dos meus amigos, a quen comprometerei polo ben da causa.» Que ninguén crea que se non o fai é só por cousa do seu soberbio e soberano ego, hai outros moitos responsábeis.