Escenarios futuros

En «Dinero», o suplemento económico dominical de La Vanguardia, leo unha completa entrevista con Alexandre Adler, un dos máis influentes coolhunters xeopolíticos de Europa. En 2005 Adler deu á imprenta O informe da CIA. Como será o mundo en 2020? que reproduce un documento desclasificado do Consello Nacional de Intelixencia (CNI) estadounidense. Na entrevista, o historiador e politólogo francés, que ganou sona coma analista de Le Courier Internationale, Le Monde e Le Figaro, repasa os catro escenarios que enxergan as reflexións do CNI e que son adoptados pola CIA como marco das súas operacións de futuro. Eis son:

• A Pax americana. Os Estados Unidos confirman o seu papel como potencia hexemónica, nun contexto internacional onde o Estado-nación continuará a ser a estrutura básica da orde planetaria, aínda cando a centralización da información e o coñecemento, grazas á expansión das TIC, contribuirá a erosionar a súa preponderancia. Avivecerase a inmigración aleitando o multiculturalismo e a creación de Estados multiétnicos. Afondaranse nas desigualdades e proliferarán democracias incertas.


• A onda de Davos. China e mais A India protagonizarán un vizoso crecemento económico, tinxindo de orientalismo a mundialización económica. Os xigantes asiáticos acurtarán distancias coas economías de Europa Occidental e os EUA e converterán os seus mercados no epicentro da tecnoloxía e o comercio planetario. Malia as turbulencias económicas recorrentes, os factores de estabilidade lograrán imporse e permitirán buscar solucións a problemas como a reciprocidade económica China-EUA ou a converxencia económica na Unión Europea.
  


• O novo Califato. Nos países islámicos o crecemento do radicalismo relixioso sentará as bases dunha nova autoridade supraestatal, ao xeito dos antigos califatos, que desafiará os valores e modo de vida occidental ao conformarse un bloque de poder agresivo e hostil cara a maioría de países veciños non musulmáns.
  


• Apocalipse now. A proliferación de armas de destrución masiva e o medo aos ataques terroristas, xunto coa consolidación do Califato, servirán de pretexto para a construción dunha orde orwelliana na que se reforzarán os sistemas de democracia autoritaria e a imposición de drásticas medidas de control sobre os cidadáns so o pretexto de garantir a seguridade nacional. Neste escenario asistiríase a unha xeneralización da violencia entre os Estados e a un desfiuzamento das economías dos países desenvolvidos que alentaría desavinzas entre eles que poderían desembocar nunha guerra de dimensións mundiais.
  

Preguntado sobre cales son as principais ameazas que pesan sobre o progreso social e económico planetario, Alexandre Adler responde: «En orde inversa á importancia: o terrorismo islamista e as tensións recorrentes para crear na terra do Islam unha gran coalición antidesenvolvemento en nome do novo Califato (...); o impacto económico derivado da loita contra o cambio climático e o proceso de ralentización que podería provocar; e, por cabo, o freo do crecemento económico en China por razóns internas —envellecemento, crise ecolóxica— e externas —proteccionismo— que podería conducir a unha sorte de estratexia autárquica, nacionalista e antimundialista en Pequín. Tamén podemos considerar o ascenso gradual dunha especie de socialfascismo en Europa Occidental que paralizaría pouco a pouco os sistemas políticos nacionais e a UE.» De cara a segunda década do século XXI, Adler considera que «a forza de Europa é a súa diversidade e o seu gusto pola democracia e o intecambio de ideas» e que a súa principal febleza «reside na demografía, a débeda social, o envellecemento e a debilidade do investimento e a investigación». Se non hai outras alternativas que as que albisca o informe editado por Adler, entendo ben porque mingua o interese da humanidade por interrogarse sobre o futuro. Mellor non saber. Que o horror nos colla por sorpresa.