Steiner e Polo

Hai uns días Manuel Bragado anunciounos que Xerais vai traducir ao galego dous libros de George Steiner, unha peza inédita (George Steiner at the New Yorker) e unha obra clásica (After Babel: Aspect of Language and Translation). Unha forma intelixente e ben brillante de cancelar a agre polémica á que deron pé unhas desafortunadas declaracións de Steiner.

Semellante proceder lembroume unha vella serie de televisión sobre as viaxes de Marco Polo á corte de Kublai Kan. Nun dos capítulos nunha sublevación pacega, os conspiradores asasinan a varios dos amigos e acompañantes de Polo. Fracasada a intentona, o Gran Khan entrega os líderes dos sublevados ao veneciano para que os axustice e salde con sangue a perda dos seus. Marco Polo perdóalles a vida ante o abraio do emperador e explícase: «A nosa vinganza é ser diferentes.»

A sentenza, que non saíu do Libro do Millón das Marabillas senón da inventiva de dous espertos guionistas —David Butler e Vicenzo Labella—, define toda unha filosofía da vida para enfrontar aos conflitos, os prexuízos e os agravios que, teño para min, sería do agrado do finado Suso Jares.

Non menos felices son as palabras que Italo Calvino pon en boca do mercador veneciano en diálogo co emperador mongol en As cidades invisíbeis:

Marco Polo describe unha ponte, pedra por pedra.
—Pero cal é a pedra que sostén a ponte? –pregunta Kublai Kan.
—A ponte non está sostida por esta pedra ou por aquela –responde Marco–, senón pola curva do arco que elas forman.
Kublai permanece silencioso, reflexionando. Despois engade:
—Por que me falas das pedras? Só é o arco o que me interesa. Polo responde:
—Sen pedras non hai arco.

Para salvar incomprensións, descoñecementos e desconsideracións da cultura e lingua de Galiza necesitamos efectivamente unha ponte para a lograr a súa proxección internacional de xeito cativador e inclusivo, e o arco desa ponte chama por pedras concretas como as que editorialmente se propón labrar Xerais coas obras de Steiner. Que non sexan as únicas.