Alzheimerización vs. altermundialización

Hai cen anos que o doutror alemán Alois Alzheimer que bateu cunha novidosa doenza. Dos seus síntomas deixou constancia nun relatorio titulado «Sobre unha enfermidade específica da codia cerebral» que presentou no XXXVII Congreso de Médicos de Dementes de Alemaña celebrado en Tubinga en novembro de 1906.

A desertización da memoria

Aquel mal neurodexenerativo sería logo bautizado por Emil Kraepin como a «enfermidade de Alzheimer». Doenza senil que provoca a perda progresiva e irreversíbel de neuronas nas áreas cerebrais que participan en procesos cognitivos como a memoria ou a linguaxe. Os seus síntomas son un déficit avivecido de memoria, a mingua da capacidade de habelencias sociais cotiás, o derrame das capacidades de discernimento e xuízo, a desorientación, a muda de personalidade, dificultades de aprendizaxe e alteracións da linguaxe.

As cifras da desolación

Como apuntan algunhas estimacións, no mundo xorde un novo caso de demencia senil cada sete segundos. A maioría das persoas afectadas polo alzheimer viven en países en vías de desenvolvemento, o 60% en 2001 e posibelmente chegará a ser o 70% en 2040. Unha de cada dez persoas con máis de 65 anos ten a enfermidade e máis da metade dos idodos de máis de 85 súfrena. No mundo hai 15 millóns de doentes, en España os pacientes de alzheimer suman 400.000 persoas, o 1,4% da poboación estatal. No 1% dos casos a enfermidade ten unha orixe xenética, no 99% restante aínda non se deu cun factor causal relevante.

A alzheimerización da Casa Mundo

É unha enfermidade da nosa época e unha metáfora dos nosos tempos. Teño para min que na globalización planetaria as políticas neoliberais son o equivalente á doenza da alzheimer e causan nas relación sociais, comunitarias e políticas os mesmos males. A desestruturación perfectamente organizada que propicia o recetario ideolóxico, político e económico neoliberal tanto no Norte como no Sur Global cálcalle os seus síntomas: baleiramento da memoria histórica, perda irreversíbel e avivecida das conexións comunitarias, creba das habilidades sociais básicas, incapacidade de novas aprendizaxes cidadás, blocaxe dos procesos de comunicación, desorientación, falta de xuízo e polo tanto de elección libre, derrame de identidades e culturas milenarias.

A contabilidade negra

O noso é un mundo alzheimerizado. Neste caso as cifras de doente son moito maiores. 5.000 millóns de moradores da Casa Mundo padecen algún tipo de carencia ou necesidade de bens ou servicios básicos. hai 2.000 millóns de persoas que están en situación de pobreza absoluta, e 850 millóns de persoas desnutridas, cada día morren 19.000 adultos e 6.000 nenos a consecuencia da fame máis extrema. Sumamos 2.000 millóns de persoas que non poden obter os medicamentos cando os necesitan e a un prezo que poidan pagar e existen 1.200 millóns non teñen acceso aos servizos de atención sanitaria. Contamos 1.500 millóns de persoas, o 25% da poboación, ao que non lle chega auga potabilizada. Poderiamos seguir, pero estas cifras da contabilidade negra (neo)liberal a forza de ser repetidas corren o risco de facerse inodoras, indoloras e insaboras, evidencian que o modelo globalizador practicado fai rotar á Terra no sentido contrario da maioría das necesidades do xénero humano.


Coda (provisoria)

Pero se estas cifras apuntan o fracaso da vella/nova orde proposta, a desatención política, ética do que significan, subliña tamén o avanzada que está a nosa doenza alzheimerizadora. Semellante derrota dos ideas de igualdade e xustiza só poden substentarse na nosa perda de memoria, na incapacidade para actuar, na desorientación xeral e na falta de san xuízo dos nosos gobernantes, na nosa impotente capacidade para comunicar e sentirnos implicado na dor dos outros, nas dificultades e desgana que se manifesta para facer aprendizaxes solidarias e outras moitas eivas que contribúen a disolver a identidade diso ao noutrora chamabamos Humanidade e que hoxe é un espello máis esnaquizado polo lucro e o sálvese quen poida. O mundo non progresa, pero o alzheimer colectivo que nos nega si...