Sorpasso sen sorpresa

Xullo despídese con sondaxes triunfantes e alarmantes. Entendo razoábeis as consideracións de Fermín Bouza sobre a cociña dos resultados e a sobreponderación que se fai dos apoios ao Partido Popular pero, aínda así, creo que a entrega do CIS debería servir cando menos para acender as luces de alarma no PSOE e forzar un cambio da súa estratexia política ao respecto de tres ideas fixas que, ao meu entender, pesan negativamente na súa planificación do futuro.

Unha primeira que, co paso do tempo e as eleccións europeas, xa se depreciou bastante: aínda que a Depresión 2.0 estea aleitada fundamentalmente polo fracaso das receitas neoliberais iso non se vai traducir en custes electorais do PP como alternativa grotescamente neoliberal. Os descontos electorais da crise van a cargo de quen detenta o poder económico determinante; é dicir, o goberno do Estado e o PSOE. Os autogobernos do Partido Popular por moito que se agrave a situación económica e se dispare o desemprego nas súas comunidades poderán derivar, doadamente, responsabilidades e custes cara ao goberno de España. Se a evolución da crise, como se deduce das declaracións de Elena Salgado, acaba adoptando a forma dun U cunha base dilatada no tempo e haberá que agardar até 2012 para que o nivel de riqueza será equivalente ao de 2007, a cousa pinta fea para o PSOE.

Segunda. A denuncia da corrupción e corruptelas derivadas do caso Gürtel e o seu aproveitamento político producirá réditos electorais menores para o PSOE e resulta impensábel que descualifique a Mariano Rajoy na carreira presidencial cara á Moncloa. O que faría competitivo ao PSOE neste terreo non é a denuncia da corrupción doutros partidos senón poder acreditar o seu goberno cun catálogo indiscutíbel de boas prácticas. As dimisións de Bermejo e Alberto Saiz forzadas por desmandos de «jara y sedal» afean a conduta ética dos gobernantes do PSOE e neutralizan, en parte polo procedemento infame da xeneralización abusona, as trangalladas e corrupacións maiores do partido de Rajoy e as súas alegre compañías.

Terceira. O voto do medo non é a mellor estratexia para mobilizar ao electores do morno centrismo e da esquerda volátil. A día de hoxe a xordeira e enroque do PSOE é o principal estímulo dos abstencionistas. Tampouco axuda a mellorar as cousas o limitadísimo impacto positivo que están tendo as políticas económicas do goberno no referido a paliar o desemprego entre as mulleres e a xente nova, dous dos quiñóns máis importantes das reservas electorais do PSOE. Crer que se conseguirá a súa mobilización exclusivamente cunha política de valores resulta dunha candidez imperdoábel.

O centro de gravidade da política trasladouse cara a economía e a eficacia das solucións do goberno. A maior eficacia da realpolitik económica maior rendibilidade electoral. Non pesan as políticas de valores? Pesan pero, ao meu entender, fanno como valores de desconto; facelo ben coa política enerxética nuclear non suma pero resta se se fai mal xa que esgota o crédito verde que fronte ao PP facía máis vantaxoso ao PSOE en termos ecolóxicos.

Unha parte importante da base electoral progresista está abocada pola desmellora do seu benestar e ingresos a comportarse como homo aeconomicus e a xulgar ao goberno polo que lle pon no prato. Que o goberno se arrepuxera fronte á CEOE na mesa do diálogo social aforra unha nova fenda no descrédito pero pouco máis. E, sen paixóns mediantes, é máis que razoábel que un certo economicismo determine as preferencias electorais vindeiras, mesmo nos cidadáns máis proclives ás políticas de valores, xa que fóra do mercado laboral non hai posibilidade ningunha de garantir ás persoas nin igualdade de oportunidades, nin de resultados nin de trato, a tripla igualdade na que se asenta toda política de valores.

Sobre estas cuestións reflexiono na entrega semanal de «Disparando aos reloxos» tamén sobre o uso e importancia dos inquéritos como instrumentos de construción de opinión pública máis que como medio de representación dos pareceres maioritarios dos cidadáns comúns. Neste sentido hai poucas sentenzas sobre as estatísticas e as sondaxes que sexan tan brillantes como a de Homer Simpsom: «A xente pode vir con estadísticas para probar calquera cousa. O 14 por cento da xente sabe iso.» Nesas estamos cando finaliza xullo e lemos a explotación de datos de Sondaxe ou do CIS.

Ler Disparando aos reloxos » Sorpasso sen sorpresa