Noticias de ningures, outra volta

Recupero as miñas «Noticias de ningures» en Tempos Novos.

O cemento da hexemonía conservadora

Na súa investidura Núñez Feijóo acompañouse dalgunhas das palabras-totem do conservadorismo. Ademais dunha colateral e histórica mención a Deus, eloxiou a auctoritas e o protagonismo da familia nas políticas de benestar. Non é novidade que a dereita ve na familia e na relixión os piares indispensábeis dunha sociedade decente; mais cómpre non enganarse, a prometida acción de goberno familiarista non é un tributo a unha política trastempada, senón unha agresiva estratexia para afianzar a súa hexemonía no presente e no futuro.

Feijóo tirou dos datos do Instituto de Política Familiar (IPF) para salientar o débil compromiso do Estado español coas políticas de apoio á familia ao destinarlles apenas o 0,8 por cento do PIB, moi por baixo da media do 2,2 por cento do PIB da UE dos 27. Sen asumir ningún dos compromisos orzamentario sinalados polo IPF (superar o 1 por cento do PIB en 2009 e acadar o 2,2 por cento antes de 2013), o líder do PPdeG anunciou unha Lei de Apoio ás Familias Galegas para mobilizar todas as posibilidades de axuda que desde a Administración se poden facilitar as familias.

Certo é que no Sur de Europa as políticas pública desatenderon tradicionalmente a achega das familias que asumiron funcións de protección sen cobertura do Estado (atención no fogar de xoves con idades de emancipación cada vez máis serodias, coidado de persoas idosas, acollemento de mulleres sen recursos e con menores ao seu cargo...). A prioridade dada á familia na escala de valores ten aí unha das súas razóns de ser xa que o benestar dos seus membros reside máis das capacidades das propias familias que nos servizos públicos.

Feijóo comprometeuse cunha nova política de familia como contrarreforma implícita do modelo de benestar igualitarista do goberno bipartito e a súa aposta por focalizar na responsabilidade pública a creación das infraestruturas e o mantemento e dotación das prestacións e dos servizos de benestar de proximidade. Silandeiramente, aspirase a promover, coas políticas de apoio integral ás familias, unha emenda á totalidade, non expresa, da nova Lei de Servizos Sociais que se sinala como obxectivo a desmercantilización e a universalización do acceso aos servizos do benestar como garantía da extensión dos dereitos sociais de cidadanía.

O programa social do novo goberno renunciará as formulacións liberais –non intervencionistas– e abrazará unha sorte de neokeynesianismo conservador que ten a súa inspiración nas políticas pronatalistas de Francia ou no modelo familiarista alemán no que o goberno asume, parcialmente, a responsabilidade da asistencia familiar ao tempo que aposta por un modelo tradicional de familia esteado no papel do pai-traballador como principal proveedor económico do fogar.

Con esta política familiarista procurase mudar o peso das tres pedras angulares da arquitectura do benestar: o Estado, o mercado e a familia. Feijóo quere facer da Xunta o principal fornecedor de axudas dinerarias coas que as familias poderán acceder ao bens e servizos ofertados no mercado polas empresas do chamado sector cuaternario dos servizos de coidado das persoas. O de sempre? Non, axiña certificaremos unha substancial diferenza coas políticas do fraguismo que facían das empresas privadas os beneficiarios directos da transferencia de recursos sociais públicos e as familias os seus beneficiarios indirectos.

O neokeynesianismo conservador de Feijóo aspira a alterar a orde de factores e a mudar tamén o produto final. Na situación de crise, recoñécese na familia o principal axente da seguridade e o benestar, unha institución non mercantil que lle achega un plus de lexitimidade á política de «externalización» dos recursos públicos da solidariedade. Indubidabelmente beneficiarase o sector privado pero sobre todo reforzarase o papel da familia que non só é, como a definiu Feijóo, «a última rede de seguridade das persoas», senón tamén a instancia primeira da socialización da obediencia e, como indican todas as sondaxes sobre comportamento electoral, un espazo determinante para a fixación das preferencias políticas. Saben ben que as políticas amigábeis coas familias son o cemento da súa hexemonía futura.

Tempos Novos 144