Unha política máis esixente

12-O, un día revirado para José Luís Rodríguez Zapatero. No desfile rigorosos apupos, no pequeno almorzo unha desesperanzadora sondaxe de El Público. Unha folla do almanaque para arrincar antes de que remate o día. O resumo do inquérito é esmagador: os conservadores conseguen unha avantaxe de 5 puntos na estimación de voto (PP: 43%, PSOE 38%), a valoración de Rodríguez Zapatero esbarróase, o PSOE perde 2,5 millóns de votos (5,6 puntos menos que en 2008) e as fugas de votos socialistas camiñan en todas as direccións (PP, IU, UPyD), Rajoy obtén mellor valoración que Zapatero en Andalucía, o rexeitamento do Partido Popular redúcese en todo o Estado, as preferencias dos electores máis novos asinan un empate... Anuncio de desastres maiores.

O factor de desconto electoral fundamental do PSOE son as súas políticas económicas. O Partido Popular perde apoios pola multiplicación dos casos de corrupción pero a trabada é moito menor. A enquisa é anterior a primeira gran traca do gürtelazo, haberá que agardar para contabilizar os seus efectos, pero a orballada previa de corrupcións corruptelas fai perder ao Partido Popular (tan só) o 6% dos votos. O acantoamento dos votantes socialistas na abstención como consecuencia do desencanto do programa económico é o que engorda o saldo positivo do Partido de Gürtel.

Na súa análise, José Luís de Zarraga, faise a pregunta de todas as preguntas: É posíbel que a corrupción non afecte ao voto do PP? A súa resposta:

Aínda que na conxuntura pola que está a pasar o Goberno non se note, o PP está a perder votos por mor da corrupción, aínda que por agora en moita menor proporción que os perdeu fai 15 anos o PSOE.

Hai que advertir, con todo, que o efecto dos escándalos de corrupción política sobre o voto aos partidos afectados como proban as experiencias anteriores en España é retardado e indirecto. É retardado sempre porque as imaxes dos partidos e a adhesión afectiva dos seus votantes que son factores moi determinantes do voto cambian lentamente. A corrupción produce unha deterioración segura da imaxe do partido e debilita a disposición a votarlle. Pasa factura sempre, pero esta adoita abonarse a medio prazo.

Por outra banda, o efecto electoral desa deterioración adoita ser indirecto, porque máis que a cambiar o voto induce á abstención. É certo que nos partidos principais hai un núcleo maioritario de votantes que se identifican con eles e vótanlles en calquera circunstancia aínda que sexa a desgusto, pero con eses votos sostense o solo electoral do partido, non se gañan as eleccións.

Estas contas explican a estratexia da indiferenza de Mariano Rajoy; a pegada negativa chegará pero, segundo os seus cálculos, farase notar nos minutos de lixo cando o partido electoral estea xa decidido. Non é difícil prever as liñas grosas da súa estratexia, aguantar e tirar para adiante, intensificar o acoso ao goberno a través da presión mediática e de accións de barra brava no Parlamento, coordinar coas megacorporacións (CEOE, CECA...) a fronte de rexeitamento das políticas sociais e laborais do Goberno, e manter na rúa unha guerra de baixa intensidade ao abeiro do malestar xerado pola recuada económica como parte das manobras de contención dos electores progresistas na abstención xa que desargumentadas as posicións de esquerda ninguén vai dar a cara nos bares por un goberno indeciso, desnortado e cun líder que perde vagarosamente forza.

Se os estrategos de Génova non fallan, Zapatero seguirá caendo como un peso morto, será incapaz de aprobar os orzamento de 2011 (por abandono dos seus actuais socios parlamentarios que non van querer pagar a factura electoral do seu seguidismo) e non quedará outra que convocar elección xerais coincidindo coas eleccións municipais. Unha convocatoria de todo ou nada. É entendíbel que Ferraz non queira pensar en semellante cita e de aí que se confíe cegamente en que Gürtel crebe o espiñazo do Partido Popular e xubile anticipadamente a Mariano Rajoy. Unicamente iso adiantaría os efectos electorais negativos, forzaría unha crise de sucesión no Partido Popular e deixaría ao PSOE como única alternativa de goberno.

Lajos Kossuth, o líder da revolución húngara de 1848, dicía que a política é a ciencia das esixencias, non lle faltaba razón; por iso os electores vanlle esixir ao PSOE moito máis que unha desesperada política-do-mal-menor, canto máis tarden en transformar a súa estratexia de medo á dereita nunha política de confianza na esquerda máis peor lles vai ir. Faríanse un ben se deixasen de pensar no afundimento apocalíptico da Casa Gürtel e comezasen a traballar nunha nova estratexia coa que recuperar algo de engado cidadán. Unha estratexia de cambios sociais, económicos e político esixentes e de calidade, sen enxeñosas improvisacións, xestos baldeiros e paus de cego.