Grandes coalicións, alianzas cativas e soidades

O 1-M certificou que ás eleccións non só concorren as candidaturas partidarias. As manobras políticas dos poderosos evidenciaron que as súas consecuencias son demasiado importantes como para deixarlle todo o protagonismo aos partidos; por iso a dereita galega realmente existente fraguou unha coalición invisíbel (pero claramente audíbel) que Feijóo bautizou como Movemento 1 de Marzo, unha formidábel acumulación de forzas políticas e sociais para lograr (con éxito) o retorno dos conservadores ao goberno.

O Movemento 1-M amalgamou o PPdeG cos intereses de grandes corporacións empresariais, directivos de entidades financeiras, poderosos grupos mediáticos e organizacións contrarreformistas como Galicia Bilingüe ou as extensións sociais da Igrexa católica máis reaccionaria. Conglomerado conservador que serviu para fidelizar os apoios electorais herdados do fraguismo e tamén para erosionar gravemente os fráxiles alicerces do goberno bipartito, ensimesmado e xordo ás demandas críticas dos cidadáns.

En 2005, BNG e PSdeG foron ás eleccións acompañados da sociedade civil que mobilizara Nunca Máis e que despois tornou, con Hai que botalos, nunha alternativa cidadá para o cambio político. En 2009 acudiu en solitario o goberno bipartito, mesmo mal acompañado dos partidos que lle tiñan que ter dado asento social, dramaticamente divorciado da maioría dos axentes civís, non adscribidos a PSdeG ou BNG, que foran unha forza decisiva na derrota de Fraga.

O Bipartito non callou coalición ningunha cos sectores cidadáns que se comprometeran coa procura do cambio en Galiza e fracasou estrepitosamente na socialización das políticas de goberno. Cedendo a un exitoso lema comercial, socialistas e nacionalistas non foron quen de concretar na Xunta a fórmula Ikea que asegura que «onde caben dous, caben tres».

Polo seu, as expresións críticas da sociedade civil, agromadas entre 2005 e 2009 –serva como referencia Galiza Non Se Vende– traducíronse nun factor de desconto de apoios electorais ao Bipartito. A crenza de que se estaba a producir unha transferencia de lealdades de votantes conservadores cara ao BNG e PSdeG que compensaba esas perdas «críticas» foi un dos moitos espellismos que nos impuxemos e que conduciron ao fracaso de marzo.

En 1993 Manuel Vázquez Montalbán retratou unha situación á que se asemella a de Galiza hoxe: «A esquerda real debe dedicarse a dar máis papel aos movementos sociais que ás formacións políticas convencionais. [...] Sinto a necesidade dunha articulación e dunha certa coordinación do que poderiamos chamar a vangarda crítica da sociedade civil, a través de movementos sociais. De feito, a única garantía que nos pode quedar nun momento concreto de defensa ante unha tentación involucionista [...], ante un involucionismo profundo, é que a vangarda da sociedade civil tivese instrumentos para propiciar unha reacción de carácter social. E niso estamos espidos.»

Á febleza da sociedade civil crítica hai que sumar a influencia multiplicada das organizacións, medios e corporacións que compartiron coalición electoral co PPdeG e son arestora influentes grupos de presión involucionista que, ao tempo, que se proclaman fedatarios únicos da sociedade civil, da voz da rúa ou dos axentes económicos emprendedores, aspiran a forzar un rumbo aínda máis conservador das xa moi conservadoras políticas do goberno Feijóo. A día de hoxe a política lobbista que abeira o Movemento 1-M determina as decisións gobernamentais infinitamente máis que a oposición parlamentaria e os movementos sociais progresistas.

Se se quere dar unha nova oportunidade ás políticas de cambio en Galiza, o mellor camiño non é unha alianza cativa entre BNG e PSdeG, é precisa unha gran coalición que recupere iniciativa política e de arrastre electoral a partir do protagonismo dos axentes da sociedade civil crítica. Crer que só os partidos se presentan ás eleccións e que a oferta espida e en solitario de BNG e PSdeG é suficiente para lograr un cambio de goberno en 2013 unicamente ha de servir para que a alianza do PPdeG cos lobbies conservadores agranden o seu dominio. Teñámolo claro, non haberá dous sen tres.

Tempos Novos # 149