Galiza, liquidación de existencias

Na súa historia Galiza madureceu máis como nación cultural que como unha nación política. A comunidade galega afirmouse na lingua propia e nun vizoso patrimonio cultural inmaterial común pero, malia súa solidez identitaria, a formación de Galiza como nación política foi serodia e estivo ditada por avances lentos e fráxiles debidos á falta de continuidade das institucións do Reino de Galiza e ao compromiso das nosas clases dirixentes co fortalecemento da monarquía centralizadora e do Estado liberal.

Acceder aos centros de decisión do Estado foi a vía privilexiada polas elites galegas para exercer o poder político. A adhesión compracida a un poder foráneo drenou historicamente a vontade de autogobernarnos e de pouco serviu para promover políticas do Estado coidadosas cos nosos intereses económicos ou políticos. Nación sen Estado, pero tamén unha nación abandonada polo Estado, en Galiza os cidadáns anticiparon a formación das nosas institucións e, até a aprobación do Estatuto de 1981, a construción de espazos de decisión política ou económica guiados polos intereses do país debeuse, case en exclusiva, ao emprendemento cívico dos galegos.

Como sociedade política Galiza foi, primeiro de nada, a expresión da autoorganización política da súa sociedade civil. O desexo de autogoberno como liberdade do pobo non naceu historicamente dunha descentralización administrativa do Estado nin dunha estratexia para socializar os seus poderes; ao contrario, a loita polos dereitos democráticos e os dereitos de Galiza e os seus cidadáns foi, e aínda é, unha das forzas de democratización radical do Estado español.

Dise que os pobos desposuídos de Estado buscan a súa salvación nos símbolos e por razón diso a conciencia diferencial dos galegos fincou historicamente na nosa solidez como nación cultural e foron a nosa cultura e lingua os elementos sobre o que se fundamentou a idea de Galiza como suxeito político nacional e a súa vontade de soberanía. O referendo de Estatuto de autonomía en 1936 e a aprobación do Estatuto de 1981 sinalan dous momentos fundacionais de Galiza como suxeito político, como país autogobernado, e son expresión da nosa libre determinación nacional e da madureza política dunha vella nación cultural.

Galiza é a día de hoxe un proxecto nacional inacabado en termos de soberanía política e normalización cultural pero, mesmo coas súas limitacións e cativezas, as institucións do noso autogoberno ofrécense como un instrumento decisivo para a construción de Galiza como nación no mundo. A cultura e a lingua seguen a ser a clave que ordena o arco institucional do autogoberno, a cerna simbólica da nación política. Desde o seu retorno á Xunta, os conservadores impoñen unha concepción regresiva do autogoberno que ten a súa faciana máis grotesca no ataque á lingua galega como chave da nosa identidade colectiva. A demolición de Galiza como nación cultural pasa polo rebaixamento do galego á lingua secundaria do país e o abafamento e desvalorización das nosas industrias e manifestacións culturais como catalizadores de conciencia comunitaria.

O PPdeG está ademais entregado a desactivar o autogoberno como garantía de acceso ao benestar en condicións de igualdade e como instrumento de provisión de rendas sociais para os galegos e galegas que menos teñen; constituíron un goberno para a desigualdade. Máis que unha contrarreforma a nosa novísima dereita practica unha liquidación de existencias e desexa reverter os avances operados na construción de Galiza como nación política proclamando, coa súa pasividade, a utilidade marxinal das institucións propias á hora de enfrontar os desafíos da sociedade galega en relación co benestar, a igualdade e o desenvolvemento económico.

Toda a súa idea pasa por cancelar as razóns do noso autogoberno. O resultado verificábel da Segunda Modernización de Galiza que publicita Núñez Feijóo non será outro que a derrama das nosas capacidades para decidir e a conversión de Galiza nunha autonomía administrativa. As políticas do retrogoberno do Partido Popular negan a Galiza como nación cultural e política; fronte ao seu involucionismo o único vieiro esperanzador é a recuperación da nosa sociedade civil como asento e forza motriz do autogoberno.

Tempos Novos # 150